Benauwende wolk

Nu voor vele Nederlanders de hinderlijke werkonderbreking tussen de meivakanties en de grote zomervakantie ook weer achter de rug is, en nu ook de leden van de Tweede Kamer weer van acht weken ‘reces’ gaan genieten, is een aangelegen moment aangebroken om eens op het achterliggende parlementaire jaar terug te kijken.

Dat jaar heeft grotendeels in het teken gestaan van Geert Wilders en zijn Fitna-film, of beter: van de pogingen van kabinetsleden, Kamerleden en andere politici om de verwachte schade die deze film zou aanrichten, bij voorbaat te voorkomen. Angst voor mogelijke schade die de vrije meningsuiting zou kunnen aanrichten – oftewel: de angst dat er ergens moslims zouden kunnen zijn die wel eens heel boos zouden kunnen worden over iemand die hier iets zegt, schrijft of tekent – regeerde ook elders. Premier Balkenende spande een bodemprocedure tegen het weekblad Opinio aan (want een daarin gepubliceerde pastische zou ‘buitenlandse groeperingen’ wel eens op verkeerde gedachten kunnen brengen), cartoonist ‘Gregorius Nekschot’ werd stevig verhoord en acht van zijn tekeningen werden van internet verwijderd, en de beheerders van de websites van HoeiBoei en GeenStijl werden gesommeerd zich op het politiebureau te melden.

Het is triest wanneer een land geregeerd wordt door mensen die zich de oude waarheid niet meer herinneren die zegt dat je te allen tijde de vrijheid van meningsuiting moet verdedigen – niet omdat er nou zoveel goeds uit die vrijheid voortkomt, maar omdat de verdediging van die vrijheid veel kwaads voorkomt.
Maar deze gezichtsbepalende agenda tégen het vrije woord zou ons bijna doen vergeten dat dit kabinet Balkenende-IV tot nog toe vooral ook in het teken van nog een agenda heeft gestaan: een agenda van belastingverhogingen en van ongebreidelde disciplineerzucht.

Natuurlijk bedoelt dit kabinet het goed met ons. Het wil ons niet alleen tegen moslimtoorn en islamitisch geweld beschermen maar vooral ook tegen onszelf. Het weet veel beter wat goed voor ons is dan wij zelf. Want wij vervuilen maar, en zuipen maar en roken maar, en vadertje staat komt ons nu op het goede pad helpen. Meester-betuttelaar Klink heeft ervoor gezorgd dat wij in cafés en restaurants niet meer mogen roken. En nu gaat Klink – van huis uit toch een goede hervormde jongen – ons ook nog eens dwingen om meer appels te gaan eten.

We zijn extra belasting gaan betalen op de verpakking van onze melk en ons bier, op ‘milieuonvriendelijke auto’s’, op de uitstoot van fijnstof, op het rijden in een leaseauto, op brandstof, op rookwaren en alcohol, op de eigen woning en op onze vliegtickets. De verkeersboetes gingen omhoog en de btw gaat omhoog.

Vóór het aantreden van dit kabinet bestond nog vrij algemeen de overtuiging dat teveel uitkeringen, te weinig veiligheid en teveel immigratie een probleem vormden. Die opvatting is inmiddels volledig losgelaten. Minister Koenders en staatssecretaris Albayrak willen extra Afrikanen naar Nederland halen in de hoop dat die straks, als ze eenmaal terug in Afrika zijn, daar aan ontwikkelingshulp gaan doen. Staatssecretaris Aboutaleb wil een automatische aanvullende uitkering geven aan mensen die geen recht hebben op een volledige AOW-uitkering.

Over Nederland hangt sinds het aantreden van dit kabinet een benauwende wolk van bedilzucht en lastenverhogingen.

De coalitie heeft de eindstreep van het politieke jaar gehaald door heikele onderwerpen als de embryoselectie en het ontslagrecht via ingenieuze verdwijntrucs van de agenda af te voeren. Het is echter nog maar de vraag hoe solide deze coalitie werkelijk is. De PvdA voelt er voor om de voorgestelde btw-verhoging van 19 naar 20 procent te schrappen. Het CDA wil dat juist niet omdat het de WW-premie met behulp van deze lastenverhoging wil schrappen. Het CDA wil daarmee dus de belasting op arbeid verlagen en daarmee het verschil tussen werken en niet werken groter maken. Maar de PvdA begrijpt dat de minima die niet werken daarmee relatief zullen achter blijven, en heeft geen zin zo’n maatregel tegen de honende kritiek van de concurrentie van de SP in te verkopen.

De drie hoge colleges van staat (de Rekenkamer, de Raad van State en de Nationale Ombudsman) hebben dit kabinet in de afgelopen periode terecht bekritiseerd: het denkt zonder het volk voor het volk te kunnen regeren.

Pas altijd op voor politici die zeggen dat ze je namens de overheid willen helpen.

*) Verschenen als column in Binnenlands Bestuur.