Studentenacties

Mijn nieuwe column op de website van Binnenlands Bestuur gaat over de studenten die protesteren tegen mogelijke bezuinigingen op Onderwijs. Hun basisbeurs wordt wellicht omgezet in een leenstelsel. Lijkt me een goed plan.


Studenten demonstreren, in Nijmegen, Amsterdam en Utrecht, tegen de voorgenomen bezuinigingen op het hoger onderwijs. Ze hebben er gebouwen en zalen bezet om uiting te geven aan hun protest.

Aanleiding is het plan van minister Plasterk van Onderwijs om de basisbeurs om te zetten in een sociaal leenstelsel. Is hun protest terecht?

Plasterks plan is onderdeel van de discussie die het kabinet de komende maanden in een wurggreep zal houden: de noodzaak om maar liefst 20 procent op de rijksbegroting te moeten bezuinigen om de gevolgen van de kredietcrisis op te vangen. Het gaat om het astronomische bedrag van (minimaal) 35 miljard euro. En het is duidelijk dat de discussie over de te maken keuzes een uiterste beroep op de spankracht van dit kabinet zal doen. Terwijl de PvdA ertoe neigt de hoogte van het bedrag een beetje af te zwakken, wil Balkenende het liefst veel meer bezuinigen dan die 35 miljard (zo zei hij in een interview in het kerstnummer van Elsevier.) Hij wil ook, zo zei hij in hetzelfde interview, de verzorgingsstaat hervormen, bijvoorbeeld door de duur van de WW-uitkering te beperken – een maatregel die de ChristenUnie niet snel zal meemaken. Van een verhoging van de inkomstenbelasting wil Balkenende daarentegen niets weten, en dat terwijl de PvdA openlijk speculeert over de mogelijkheid om het toptarief naar 60 procent te verhogen.

Deze discussie beperkt zich niet alleen tot de Haagse coalitie, maar vindt nu al zijn neerslag, om begrijpelijke redenen, in alle lagen van de bevolking. ‘Gewone mensen’ willen weten wat de bezuinigingen heel concreet voor hen gaan betekenen, temeer omdat de geruchten toenemen die zeggen dat we nog maar de eerste golf van de crisis over ons heen hebben gehad en dat er nog veel meer slecht nieuws op komst is. De Nederlandse gemeenten gaan een bijzondere periode tegemoet. De effecten van de economische recessie zullen hun weerslag vinden in de gemeentelijke begrotingen. De verminderde inkomsten vanuit het Rijk vragen om keuzes die de nieuwe colleges na de verkiezingen in maart 2010 moeten gaan maken. Een speciale lustrumeditie van het Gemeente Debat op 28 april a.s. gaat over deze problematiek.

Zoals ‘gewone mensen’ en gemeenten zich afvragen wat de consequenties van de voorgenomen bezuinigingen voor hun portemonnee en begroting zullen zijn, zo doen studenten dat ook. Minister Plasterk heeft al laten weten dat hij hun rumoer positief begroet.

Elk ministerie moet de komende maanden duidelijk maken waar het 20 procent op zijn uitgaven wil korten. Er is geen enkele reden om het Onderwijs daarvan (bij voorbaat) af te sluiten. En als er dan moet worden bezuinigd is het goed om dat niet te doen op het onderwijs al zodanig (dat is vaak al slecht en massaal genoeg), maar op de geldvretende studiefinanciering. Het is om meerdere redenen helemaal geen slecht idee om studenten geen geld te schenken (in het huidige systeem van de prestatiebeurs wordt de basisbeurs omgezet in een gift wanneer de student binnen tien [!] jaar afstudeert). Een studie is een investering in hun eigen toekomst. Het argument dat het niet goed is om jonge mensen met een schuld aan hun maatschappelijke loopbaan te laten beginnen wordt meer dan gecompenseerd door alles wat ze als kwalificaties hebben meegekregen als gevolg van hun studie.

Bovendien verdienen jonge mensen die hun studie hebben afgerond gemiddeld 32 procent meer dan een jongere zonder hogere opleiding. Een studieschuld van 12.000 euro (de basisbeurs bedraagt 250 euro per maand, dus 3000 euro per jaar, dus 12.000 euro in vier jaar), stelt dit percentage met 1 procent naar beneden bij tot 31 procent. Besef van het voorrecht dat je als student geniet, gecombineerd met de voordelen die je er achteraf van geniet, zou eigenlijk een felle blos op de wangen van de protesterende studenten moeten doen verschijnen.