Rechts en de tirannie van links

Een sympathieke man in een oranje TNT-pak stopte mij vanmorgen bij de voordeur een pakketje in handen. Dat is altijd een licht sensationeel moment. Zo’n pakketje herbergt vrijwel altijd één of meer boeken, veelal afkomstig uit de Verenigde Staten, aldaar besteld bij de firma Amazon, en van pure nieuwsgierigheid ruk ik de verpakking al uit elkaar terwijl ik nog naar de huiskamer terugloop.

Het pakketje van deze week bracht echter geen boek maar een stapel drukproeven. Er zat een brief bij van een mevrouw Phillips, die mij (en ongetwijfeld nog vele andere collega-journalisten) toevertrouwde dat ze wel wist dat ik erg druk was, maar dat ze toch mijn aandacht wilde vragen voor een boek dat dit najaar, in november, bij het Intercollegiate Studies Institute zal gaan verschijnen.

Het boek is geschreven door James Kalb. Kalb studeerde aan Yale en woont en werkt nu in Brooklyn, New York. Hij is advocaat en onafhankelijk geleerde, en publiceert politieke essays in conservatieve bladen als Modern Age.

Zijn boek gaat over de triomf van het liberalisme (in de Amerikaanse betekenis van het woord). Die triomf of uiteindelijke dominantie van het linkse, progressieve denken is voor Kalb geen reden tot veel vrolijkheid. De triomf heeft niet tot vrijheid maar tot tirannie geleid, want liberalisme is niet anders dan het moderne wetenschappelijke en technologische denken toegepast op het domein van samenleving en politiek. Bijna iedereen kent de hoogste autoriteit aan deze manier van denken toe – en de instituties en levensbeschouwingen die niet met dit denken in overeenstemming zijn worden op zijn best beschouwd als vervelend en achterhaald en op z’n slechts als erg en gevaarlijk.

Volgens Kalb is het liberalisme de uitdrukking van de belangen en visie van een elite van commerciële mensen en managers, die wantrouwend staan tegenover samenlevingsvormen die minder rationeel en controleerbaar zijn, zoals familie en gezin. En daar zit de pijn voor Kalb: hij vreest een dominante staat die geen ruimte laat voor spreiding en diversiteit, zich overal mee wil bemoeien en denkt dat zij op alle levensterreinen een heilzame invloed kan uitoefenen. En de vrees van Kalb (en de zijnen) is dat deze manier van denken in termen van de therapeutische staat niet alleen de Democratische Partij in zijn macht heeft maar ook de Republikeinse. Hun vertrouwen in Republikeinen als McCain is minimaal. Het is zelfs de vraag of traditionele conservatieven (of paleoconservatieven) als Kalb het in november überhaupt wel de moeite waard zullen vinden om de gang naar de stembus te maken.

Aan het slot van haar begeleidende brief vraagt mevrouw Phillips mij vriendelijk of ik het boek wellicht enige (publieke) lof waardig zal achten.

Dat acht ik het zeker. Om te beginnen omdat ik zo goed als zeker weet dat ik wanneer ik het boek de komende dagen helemaal zal hebben gelezen, een instemmend ja en amen zal prevelen. Het boek is in de tweede plaats van belang omdat het een politieke manier van denken uitdrukt die in Nederland zo goed als onbekend is. Nederlanders begrijpen die discussies over de waarde van sociale verbanden als familie en gezin, het verzet tegen de centrale overheid en de weerzin tegen bureaucratisch bemoeizucht niet zo goed. Nederlanders zijn individualisten en vinden dat de overheid er is om hun problemen op te lossen. Maar in de Verenigde Staten is dit denken bij een belangrijke minderheid te vinden, en deze groep kan in november een belangrijke rol spelen.

Dat het in november tussen Obama en McCain zal gaan, wordt steeds meer ook officieel bevestigd. Barack Hussein Obama zat deze week in een vliegtuig van Denver naar Colorado, en kondigde daar aan dat we aanstaande dinsdag definitief zullen weten wie de presidentskandidaat namens de Democratische Partij zal zijn. Dit weekend neemt zijn partij namelijk een besluit over de vraag of de stemmen van de staten Michigan en Florida alsnog zullen meetellen, en dinsdag zijn bovendien de laatste drie voorverkiezingen. ‘All information will be in. There will be no more questions answered’, aldus Obama.

Ook McCain gaat daarvan uit, en om die reden heeft hij Obama van de week uitgenodigd om hem te vergezellen op een reisje naar Irak. Dan zou de onervaren Obama eens zien welke zegenrijke gevolgen die oorlog heeft gehad. Tijdens datzelfde vliegreisje zei Obama direct al dat ‘John McCain of de regering-Bush’ geen sterke argumenten voor hun buitenlands beleid kunnen aanvoeren en daarom proberen zij de aandacht met dit soort voorstellen af te leiden, om te voorkomen dat ze het over de inhoud van dat beleid moeten hebben.

De oude en ervaren rot John McCain dus tegen de jonge liberal Obama, die zijn Republikeinse tegenstander steevast zal neerzetten als een voortzetting van twee impopulaire ambtstermijnen van Bush. De James Kalbs zullen dat argument begrijpen, want het conservatieve gehalte van de periode-Bush is zeer teleurstellend voor hen geweest. Het ligt er maar aan welke conclusie zij daaraan zullen verbinden: of zij zich uit het publieke domein zullen terugtrekken of toch maar tégen Obama zullen stemmen, die voor hen natuurlijk de tirannie van het liberalisme personifieert.

*) Ook verschenen op de NOS-website Amerika Kiest.