2009

Volgens een bepaald gezegde is nieuws een afspraak tussen journalisten. Aan het begin van het nieuwe jaar lijkt dat nog waar te zijn ook. De kredietcrisis is (tijdelijk) van de voorpagina’s van de kranten en uit de openingen van de journaals verdwenen, en heeft plaats gemaakt voor de oorlog van Israël tegen Hamas (kol hakavod!) en de bevestiging van Ahmed Aboutaleb tot burgemeester van Rotterdam.

Dit eerste binnenlandse politieke nieuws dit jaar was voor velen een feestje en een bron van hoop voor 2009. In de raadszaal vrijwel alleen maar felicitaties, op de trappen van het stadhuis stonden welgeteld zes demonstranten die uiting wilden geven aan hun gevoelen dat de benoeming van een Marokkaanse burgemeester ‘een klap in het gezicht van de autochtone Nederlander’ is en dat we ‘in dit land’ helemaal verloren zullen zijn als we straks ook nog Turkse ministers gaan krijgen. Iets van die onvrede klonk binnen in het gemeentehuis door toen Marco Pastors, fractievoorzitter van Leefbaar Rotterdam, Aboutaleb een lege, aan de koning van Marokko geadresseerde envelop overhandigde zodat hij zijn paspoort naar Rabat kon terugsturen. Dat vond Aboutaleb misschien niet zo aardig, opperde Pastors zelf, maar ‘uw positie in ons land brengt deze morele plicht met zich mee’. De lange arm van Marokko, die de integratie van Marokkanen kan belemmeren, moet immers worden afgekapt.

De gebeurtenissen in Rotterdam sinds maart 2002 – toen Fortuyn met zeventien zetels in de gemeenteraad kwam – hebben dus in ieder geval dit opgeleverd: dat je van mening kunt verschillen en toch on speaking terms kunt blijven. En dat laatste wordt dan weer gedragen door een steeds bredere consensus over de gevolgen van decennia van een desastreus immigratie- en integratiebeleid. Terecht stelt Pastors met enige regelmaat vast dat zijn opvattingen en die van Aboutaleb op dit punt nagenoeg samenvallen, met dit verschil dat Aboutaleb als allochtoon kan zeggen wat Pastors alleen kan zeggen wanneer hij de beschuldiging van racisme op de koop toe wil nemen.

Zo gezien is er reden tot enig voorzichtig optimisme. Aboutaleb die het vuile werk in Rotterdam mag gaan opknappen, een recent gepresenteerd PvdA-rapport over integratie waar Pim Fortuyn zijn handtekening onder gezet zou hebben (en een paragraaf of wat over immigratie aan zou hebben toegevoegd) en een recent initiatief van een groep jonge Marokkanen die met het manifest NL2023 duidelijk willen maken dat zij – ondanks dan wel dankzij hun religieuze en culturele achtergrond – een constructieve bijdrage aan de toekomst van Nederland kunnen en willen leveren.

Natuurlijk blijft er ook genoeg te zeuren over. Wat mij heeft verbaasd is het excessieve geweld en vandalisme tijdens de oudejaarsnacht. Wat voor onvrede en rancune smeult er nog in de Nederlandse samenleving die bij zo’n gelegenheid naar buiten barsten?

Wat mij ook heeft verrast is dat de icoon van het links-liberale denken in Nederland, NRC Handelsblad, een van haar meest ervaren journalisten heeft opgeofferd nadat Geert Wilders in een interview had onthuld dat het zoontje van die journalist hem Wilders) via de mobiel van zijn vader met de dood had bedreigd. En dat die vader Wilders had gesmeekt geen aangifte te doen en dat hij zich zeer kritisch over Wilders had uitgelaten toen Wilders had geweigerd aan dat verzoek te voldoen. Het merkwaardige is dat dit gebeurde in een periode waarin Wilders onthulde dat hij overweegt om na de Europese verkiezingen met Vlaams Belang te gaan samenwerken. Voorheen werd de associatie met Filip Dewinter gebruikt om Wilders in diskrediet te brengen, nu veroorzaakte dit nieuws zelfs geen rimpeling in de hofvijver van de vaderlandse politiek en journalistiek.

En dan is er natuurlijk nog die rare financiële crisis, die ons vooral heeft geleerd hoe weinig wij in feite van de economie weten. Bos en Balkenende en het politieke midden hebben vertrouwen herwonnen (zegt men, hoopt men), maar wanneer deze crisis de ‘reële economie’ werkelijk gaat raken en de mensen de gevolgen werkelijk gaan voelen, kan dat zo maar weer voorbij zijn.

Of Wilders en Verdonk daar garen bij gaan spinnen? Of dat de staat zijn controle over het maatschappelijk leven alleen maar verder zal gaan uitbreiden? Wie zal het zeggen. Een eerste indicatie hoe ons land er politiek werkelijk voor staat krijgen we vermoedelijk pas in juni, met de Europese verkiezingen.

*) Deze column verscheen eerder in Binnenlands Bestuur.