26.3.09

Wilders en Den Haag

Mijn column in de Elsevier van deze week - alsof Wilders mij al had verteld dat hij het debat van vandaag demonstratief zou verlaten - gaat over de ingewikkelde relatie tussen Wilders en de rest van Den Haag - over zijn verlangen erbij te horen en de noodzaak zich tegelijkertijd af te zetten.

'... Op het eerste gezicht was het een blunder van jewelste toen Wilders vorige week zei dat hij premier van Nederland wil worden. Of de peilingen hem als zwoele wijn naar het hoofd waren gestegen, of dat zijn natuurlijke habitat van het Limburgse Venlo hem overmoedig hadden gemaakt, is niet duidelijk, maar dit is een hard feit: hij zei het gewoon, dat hij uiteindelijk gewoon mee wil doen in Den Haag, en daarmee gaf hij te kennen dat heel zijn politieke leven na de zomer van 2004 één grote rancunekwestie is en overlevingsdrang en verder niks.

Als het een blunder was, dan is zij vakkundig uitgelokt door het Haagse establishment, waar Wilders dus zo graag bij wil horen. Paul Schnabel, directeur van het Sociaal en Cultureel Planbureau, zei vorige maand dat Wilders helemaal niet extreem-rechts is of zo, welnee, hij zegt gewoon wat iedereen denkt maar niet durft te zeggen, en hij begrijpt dat het gewoon om de machtsvraag gaat: worden zij hier de baas in Nederland of blijven we dat zelf, passen zij zich aan ons aan of wij ons aan hen?

De elite gaat dus Wildersknuffelen, en de het hof gemaakte Wilders vindt dat blijkbaar wel prettig. Hij hoeft zich als poserende buitenstaander niet langer verongelijkt op te stellen. Hij is salonfähig verklaard. Wat zal zijn moeder trots op hem zijn, en zijn slippendragers die voorlopig niet bang voor hun baantjes hoeven te zijn ...'

Lees de hele column, abonneer u hier op Elsevier.

8 comments:

Cindy said...

Ik wacht met smart tot de postbode is geweest zodat ik de rest kan lezen!

Ronald said...

Toegegeven, ik heb deze hele column nog niet mogen lezen. Wellicht is onderstaande kritiek dus niet geheel terecht.

Dat Wilders' verklaring premier te willen worden gelijkstaat aan de behoefte om mee te willen doen zie ik niet zo.

Beste Bart Jan, eerder had u het over Wilders als bliksemafleider voor het huidige systeem. Dat vond ik een voortreffelijk inzicht. Maar mijn inziens is de wens van Wilders om premier te worden nu juist zijn enige mogelijkheid niet langer als bliksemafleider te dienen.

Immers: het crisisberaad en het daaropvolgend aanpassen van het regeerakkoord, dit alles buiten het parlement om, maakt dat oppositiepartijen weinig meer kunnen dan aan boe-roepen aan de zijlijn, een enkele motie indienen en vooral veel vragen stellen. De enige optie om daadwerkelijk het systeem te veranderen is dus deelnemen aan de bestuurlijke macht; kortom het worden van premier en leveren van ministers.

Dat het laatste hem nu door u wordt aangewreven als de behoefte om erbij te horen vind ik dan ook een beetje flauw. Wat moet Wilders anders?

De enige andere optie die ik kan bedenken is voor Wilders om buitenparlementair en dus niet-democratisch gecontroleerd macht te verwerven. Dat Wilders daartoe totaal geen initiatief neemt, spreekt voor hem. Zijn linkse oppositie-collega's houden er immers wat dat betreft heel wat minder frisse praktijken op na. Bovendien: zou deze enige andere optie niet juist ons in versneld tempo naar de door u gevreesde Weimar-achtige toestanden brengen?

Enfin, wellicht zie ik andere opties voor Wilders over het hoofd, in dat geval verneem ik ze graag. Misschien heeft u deze overwegingen ook in uw verdere column meegenomen en pies ik hier dus totaal naast het potje.

D. G. Neree said...

Maakt niet uit of hij doodgeknuffeld wordt of niet, als de problemen die hij aanstipt en andere maar opgelost worden. Of Wilders dan wel of niet bij het Haagse establishment behoort? Natuurlijk, anders kun je toch niet regeren? Het het is belachelijk om hem te verwijten dat hij wil regeren. De PVV is toch een politieke partij? De bedoeling is hopelijk juist, net als met Fortuyn, dat dat Haagse establishment eens een keer opengebroken wordt en als de PVV nog groter wordt, dan wordt Wilders niet door het establishment opgeslokt, maar het establishment door de PVV.

kees rudolf said...

Ik heb het artikel in 'Elsevier' met interesse gelezen. Ik lees er een pleidooi in om vooral niet op Wilders te stemmen. Wilders zou immers geen oplossingen hebben.

Dat Wilders geen oplossingen zou hebben zou zeker een reden zijn om niet op hem te stemmen in het geval dat andere partijen wél oplossingen hadden. Maar daar zit nu juist het probleem. In veler visie hebben de meeste andere partijen evenmin laten zien oplossingen te hebben, en wat de regeringspartijen betreft: die hadden de gelegenheid om te laten zien wat voor oplossingen ze hadden; maar wat hebben die laten zien?
Dus ook als aangenomen mag worden dat Wilders geen oplossingen heeft, zal dat voor velen niet iets zijn dat hem in negatieve zin onderscheidt van politici van andere partijen.
De slotzin van het Elsevier-artikel, ook nog eens in het midden van de pagina onder de foto van de auteur vet afgedrukt, stemde mij wel tot nadenken:
"Als Wilders de grootste wordt, wordt hij geen premier, maar wordt het land onregeerbaar."
Aan een onregeerbaar land zou ik door mijn stemgedrag niet graag medeschuldig zijn. Dan zou ik dus niet op Wilders moeten stemmen.

Maar de vraag moet toch worden gesteld wat er zo vreselijk is aan een onregeerbaar land. Is het land zoals wij daar nu in leven eigenlijk wel regeerbaar? Tja, je kan zeggen: er is een regering, dus wordt er geregeerd, en als het land geregeerd wordt, dan is het dus kennelijk regeerbaar. Maar het gaat er natuurlijk om dat dit land behoorlijk geregeerd wordt. Gebeurt dit nu en is dit nu mogelijk?
Wanneer je van mening zou zijn dat Nederland met de huidige mogelijke coalities niet anders dan abominabel geregeerd kan worden, en abominabel geregeerd wordt, kan het perspectief van een onregeerbaar Nederland moeilijk bijzonder vreeswekkend zijn. In hoeverre is een onregeerbaar land slechter af dan een land wat heel slecht wordt geregeerd?
Opdat het pleidooi om niet op Wilders te stemmen overtuigend kan zijn, moet worden aangetoond dat in het geval dat Wilders de grootste wordt de politieke situatie beroerder zou worden dan die nu is. Maar dat kan ik niet uit dit artikel halen.
Ik houd het zelfs voor mogelijk dat het op termijn verbetering zou kunnen brengen als Wilders de grootste werd. De politieke partijen die hun kiezers hebben zien weglopen naar de PVV zullen dan misschien toch hun koers een beetje moeten bijstellen willen ze weer kiezers terugwinnen. En misschien dat dan ooit weer een behoorlijke regering mogelijk is die op o.m. de punten van immigratie, integratie en veiligheid de verstandige besluiten neemt die nodig zijn. In dat geval zouden we misschien vooruitgang hebben geboekt ten opzichte van de situatie nu.
Ik pretendeer overigens niet te weten wat verstandige besluiten zouden zijn; ik heb daar zelfs geen uitgesproken mening over; maar het hypothetische vooruitzicht dat Wilders bij de komende verkiezingen een keertje de grootste partij zou worden kan ik toch niet bijzonder vreesaanjagend vinden, integendeel, het lijkt me wel aardig als de gevestigde orde eens een flinke douw krijgt. Immers, voor de prestaties van de gevestigde orde, als we het zo mogen noemen, lukt het me maar moeilijk om veel enthousiasme op te brengen.

weure said...

@ Kees Rudolf, uw conclusie over de opkomst (in de recente peilingen is de PVV de grootste partij van Nederland!) van Wilders: 'kan ik toch niet bijzonder vreesaanjagend vinden, integendeel' deel ik niet. En wel om twee redenen.
Ten eerste wie vormt de correctie op Wilders binnen de PVV? In elke partij links, rechts, groen of geel lijkt het me gezond dat er sprake is van 'checks and balances'. Ik vind dit bij de PVV niet terug.
Ten tweede is er door de opkomst van de PVV (en SP) sprake van middelpuntvliegende vliegende krachten in de politiek. Dit werkt destabiliserend. En dat is het laatste wat we in crisistijd kunnen gebruiken. Historische vergelijkingen gaan vrijwel altijd mank maar hier vallen toch wel parallellen te trekken met Weimar republiek, wat bij een gebrek aan een omvangrijk midden ten gronde is gegaan.
Ik onderken bij de immer met scherp schietende Wilders te weinig aanleg tot staatsmanschap. En staatsmanschap is nodig om het schip in het woelige veelstromenland Nederland in goede banen te leiden.

kees rudolf said...

@weure,
Het is allemaal natuurlijk hoogst hypothetisch. Ik heb mijn kanttekening willen zetten bij de bewering dat áls Wilders de grootste zou worden(wat me nog altijd onwaarschijnlijk lijkt) hij geen premier zou worden en dat Nederland dan onregeerbaar zou zijn. Die bewering zelf bestrijd ik niet, wel de achterliggende veronderstelling dat dat heel erg zou zijn, althans erger dan het andere mogelijke scenario dat Wilders helemaal niet zo groot wordt en de gevestigde partijen opgelucht adem kunnen halen en op de zelfde wijze weer voort kunnen modderen. Ik weet niet zo zeker welk scenario erger zou zijn.

Wat betreft onregeerbaarheid: onze zuiderburen leven al geruime tijd de facto in een zogeheten onregeerbaar land (hoewel er nochtans geregeerd wordt). Dat is niet fijn voor onze zuiderburen, maar is het de ultieme rampspoed? Wanneer ik voor de aardigheid eens korte tijd in België vertoef merk ik dat niet onmiddellijk. Hoe zou ik ook? Maar dat zal dus ook gelden voor Nederland wanneer dat enige tijd "onregeerbaar" is. Vervelend, maar niet onoverkomelijk, zeker als die situatie niet al te lang voortduurt.
De kwestie is natuurlijk hoe de politiek als geheel het signaal zal oppakken van het hypothetische feit dat Wilders bij volgende verkiezingen de grootste zou worden. Misschien knappen ze er van op. Zou dat niet kunnen?
Staat het wel vast dat ons land op termijn zo veel beter af zou zijn als het regeerbaar blijft, doordat bijvoorbeeld CDA en PvdA nog een flinke tijd een stabiele meerderheid hebben en lekker op de oude voet door kunnen gaan met het regeren van dit gelukkigerwijs nog steeds zo bijzonder regeerbare land? Het bijzondere genoegen van tot op heden nog in een regeerbaar land te wonen waar ook werkelijk geregeerd wordt, en wel door Pvda en CDA plus Christen Unie, ontgaat mij enigszins. Het idee dat het nog lange tijd zo zou blijven vind ik eigenlijk niet beduidend aantrekkelijker dan dat Wilders de grootste wordt en ons land dientengevolge voor een bepaalde periode onregeerbaar is. Die laatste eventualiteit bergt in elk geval de mogelijkheid in zich tot op termijn een verandering ten goede. Of zijn er redenen waarom ik moet geloven dat het alleen maar rampspoed kan brengen?

weure said...

@Kees Rudolf
Wellicht ben ik wat pessimistischer van aard, ik ben niet zo van de va banque als het om politieke aangelegenheden gaat. Niet omdat ik denk dat politiek alles bepalend is maar wel omdat ik wel van politici een hoog verantwoordelijkheidsbesef verlang in combinatie met het idee dat politiek stabiliteit immer broos is.
Ik merk bij u ook een zekere inconsistentie. De Belgische crisis wordt wat liefelijk afgedaan, terwijl het CDA-PvdA-CU kabinet 'maar voortmoddert' wat klaarblijkelijk ernstiger is. Maar kwam rondom Fortis het verschil in scherpte en stand van zaken in de politiek van beide buurlanden naar voren?
Waar u niet op in bent gegaan zijn twee zaken:
a. het gebrek aan zelfreinigend vermogen in de PVV (geen checks and balances), terwijl iedere gezonde partij dat wel heeft.
b. middelpuntvliegende krachten leiden tot onregeerbaarheid. Of moeten voorbij de SP en de PVV, alle partijen links en rechts van het midden samen regeren? Is dat bevorderlijk? Die situatie sluimert al sinds Fortuyn.
Los van het feit of iemand al dan niet sympathie voor Wilders op kan brengen (het is overigens niet my cup of tea) moeten dergelijke overwegingen er wel toe leiden dat een (gematigd) iemand zich twee keer achter de oren dient te krabben voordat hij z'n steun c.q. stem aan Wilders verleent!
En voortmodderen (muddling trough) ? Dat acht ik inherent aan de politiek.

kees rudolf said...

@weure,
Als de indruk is ontstaan als zou ik persoonlijk een voorstander van "va banque" in de politiek zijn, dan heb ik mij misschien niet zorgvuldig genoeg uitgedrukt.
Het is wel zo dat ik niet bijzonder tevreden ben over de huidige regering en dat ik het zou toejuichen wanneer het minder goed mogelijk zou zijn om een regering te vormen waarin een belangrijke rol voor de PvdA is weggelegd. Ik heb het gevoel dat ze het op een aantal essentiële punten niet goed doen en dat er iets moet veranderen. Maar een beter scenario dan de veronderstelde onregeerbaarheid (in het geval dat Wilders de grootste zou worden) is wat mij betreft een verkiezingsuitslag die de VVD weer in de regering zou brengen. Wel dan liefst een VVD zonder al te veel geDijkstal. Enfin, zo zal een ieder zijn eigen politieke voorkeuren hebben.
Verder heb ik vermoedelijk toch wel een iets minder negatief beeld van Wilders dan Spruyt of u. Als fractielid van de VVD was hij een goed kamerlid. Het is jammer dat ze hem niet binnen boord hebben kunnen houden. Hij heeft m.i. zeker wel kwaliteiten in huis en het lijkt mij niet helemaal fair om hem met het etiket "rechts-populist" terzijde te schuiven als zijnde door verstandige mensen niet serieus te nemen. Of de PVV minder zelfreinigend vermogen heeft dan andere partijen vind ik moeilijk te beoordelen. Ik vind dat nogal wat andere partijen, Groen Links bijvoorbeeld, van een zekere mate van reiniging zouden opknappen, maar het is me nooit opgevallen dat ze nou zo snel waren met zichzelf te reinigen. Goed, Duyvendak is van het toneel verdwenen, maar daar was vooral druk van buiten voor nodig, en er zitten nog steeds heel wat andere rare snuiters in die club. Van zelfreinigend vermogen zie ik niet veel; vermoedelijk beschouwen Groen Linksers zichzelf collectief
als rein en hoeven ze naar eigen idee zichzelf dus niet te reinigen.

Als ik u goed begrijp zegt u dat de PVV zich van iedere gezonde partij onderscheidt door afwezigheid van "checks en balances". Dat oordeel kan juist zijn, maar mij ontbreekt het aan de basis om zelf tot die beoordeling te kunnen komen. Zijn andere partijen zoveel gezonder dan de PVV en komt dat doordat daar wél "checks en balances" zijn? Moeilijk. De PvdA lijkt te excelleren in "checks en balances", want dan schrijft Ploumen een nota over integratie, vervolgens gaat ene Wallage daarover iets in de krant toeteren en tenslotte komen op een congres de amendementen van de congresafgevaardigden en wordt de nota herschreven. Dat lijkt mooi, maar de oorspronkelijke nota was naar mijn mening wel een stuk beter. De PvdA mag dan wellicht op grond van dit soort procedures en die prachtige interne partijdemokratie een bij uitstek gezonde partij zijn, maar wat er uit dat buitengewoon gezonde functioneren uiteindelijk resulteert, nu, dat kan ik persoonlijk niet zo bijster gezond vinden. (Goed, ik ben dan ook geen PvdA-stemmer; dat was vast al opgevallen. Wel geweest overigens, heel lang zelfs.)
Ook wanneer ik naar de kwaliteit van de PVV-fractieleden gemiddeld genomen kijk, dan heb ik niet de indruk dat die mager afsteekt bij de kwaliteit in andere politieke partijen.

Het probleem van de middelpuntvliedende krachten zie ik wel, maar als de gematigde partijen naar het gevoel van veel kiezers tekort schieten in de aanpak van als ernstig ervaren problemen, moeten die kiezers dan toch maar steeds weer die gematigde partijen met een mandaat belonen om verder te regeren? Ik denk dat die gematigde partijen ervoor moeten zorgen dat de vlucht uit het midden beperkt blijft. Dat de VVD in 2002 veel kiezers aan de LPF verloor had die partij gedeeltelijk aan zichzelf, of aan de manier waarop Dijkstal de partij leidde, te wijten.

Tenslotte nog iets over de Weimar-vergelijking. Daar is Ed van Thijn al eerder mee op de proppen gekomen. Ik houd niet van die vergelijking als het doel daarvan is om Wilders in de bruine hoek te plaatsen. Als er door middelpuntvliedende krachten ooit nog eens een soort Hitler komt bovendrijven, dan zal dat geen Wilders zijn.

Voortmodderen is inderdaad inherent aan de politiek. En daaraan zal denk ik geen einde komen, ook niet als de onvrede van veel kiezers Wilders tijdelijk aan een zeer groot aantal zetels helpt.